İçmesuyu ve atıksu için çekvalfler
Çekvalf nedir?
Çekvalfler boru hatlarına geri akışı önlemek için monte edilir. Bir çekvalf en basit haliyle tek yönlü bir vanadır, bu sayede sıvu bir yönde serbestçe akarken akış tersine dönerse boru, vana ve pompa gibi ekipmanları korumak için çekvalf kapanır. Eğer çekvalf monte edilmemişse ve akış yön değiştirirse su koçu darbesi oluşabilir. Su koçu darbesi genellikle aşırı bir güç ile meydana gelir ve boru hattına veya ekipmanlara zarar verebilir.
Çekvalfler nerede kullanılır?
Çekvalfler birçok farklı uygulamada kullanılmaktadır. Örneğin, pompayı geri akıştan korumak için genellikle pompanın çıkış tarafına yerleştirilirler. En yaygın su pompası türü olan santrifüj pompalar kendi kendine durdurucu özellikli değildir ve bu nedenle çekvalfler borulardaki geri akışı önlemek için gereklidir. Çekvalfler ayrıca HVAC sistemlerinde (Isıtma, Havalandırma ve Klima sistemleri) çok sık kullanılır. HVAC sistemleri bir soğutucunun birçok kat yukarı pompalandığı büyük binalarda kullanılır. Bu uygulamalarda çekvalfler, soğutucunun aşağı doğru geri dönmemesi için takılır.
Çekvalf seçerken göz önünde bulundurulması gerekenler
Bir çekvalfi seçerken sistemin maliyet-fayda analizini yapmak önemlidir. Genellikle odak maliyet azaltmak ve aynı zamanda mümkün olan en düşük basınç kaybı elde etmektir, ancak çekvalfler söz konusu olduğunda daha yüksek bir güvenlik daha yüksek bir basınç kaybına eşittir. Bu nedenle, çekvalfin sistemi düzgün bir şekilde koruduğundan emin olmak için, her sistemin ayrı ayrı değerlendirilmesi ve su koçu darbesi riski, kabul edilebilir basınç kaybı ve su koçu darbesine karşı çok yüksek güvenlik marjına sahip bir çek valfin montajının finansal sonucu gibi faktörlerin göz önünde bulundurulması gerekir. Lütfen daha fazla bilgi için Doğru çekvalf nasıl seçilir bölümüne gidin.
Çekvalf tipleri
Su ve atık su uygulamaları için çeşitli çekvalfler mevcuttur. Farklı şekillerde çalışırlar ama aynı amaca hizmet ederler. AVK, çok çeşitli çalpara çekvalf, toplu çekvalf, tilting çekvalf, eğik sitli çekvalf, nozul çekvalf ve sessiz çekvalf seçeneği sunmaktadır. İçmesuyu ve atıksu için en yaygın olarak kullanılan çekvalf türleri çalpara ve toplu tip çekvalflerdir.
Çalpara çekvalfler: Çalpara çekvalfler bir mil üzerinde hareket eden bir diske sahiptir. Disk akışın ileri yönlü ilerlemesine izin verecek şekilde açılır ve akış durduğunda sit yüzeyine oturarak geri akış oluşmasını engeller. Diskin ağırlığı ve geri dönen debi vananın kapanma karakteristiğini belirler.
Su koçu darbesi ve basınç dalgaları
Su koçu darbesi nedir?
Su koçu darbesi, bir boru sistemindeki sıvının hızının hızlı bir şekilde değişmesi sonucunda oluşur ve genellikle hareket halindeki sıvının bir engele çarpması sonucu durduğunda oluşur. Mesela çok hızlı kapatılan bir vana, boru hattı boyunca şok dalgası oluşturacak ve boru ve ekipmanlara zarar verme potansiyeli yaratacaktır. Bu şok dalgası tüm enerji tükenene kadar devam edecektir. Bu esnada bölgesel basınç artışları ile yüksek sesler yaratabilir. Bu sesler bazen çekiç sesine benzer ve bu ses aslında borunun bu koşullar altında oluşmasının sesidir.
Neden boru hatlarında basınç dalgaları oluşur
Eğer bir pompa durur veya vana çok hızlı kapanırsa, akış devam edecek ve sıvının akış yönünde vakum oluştururken, hattın diğer tarafında yüksek basınç oluşturacaktır. Boru hattında iki farklı basınç oluştuğunda akış düşük basıncın olduğu yönde ilerleyecek ve bir basınç dalgalanması yaratacaktır. Oluşan tüm enerji tükenene kadar bu akış hareketi devam edecek ve basınç dengelenecektir.
Bir basınç dalgası oluştuğunda, bu olay çok kısa sürmesine rağmen, normal sistem basıncını 10 kat veya daha fazla artırabilmektedir. Bu da boru hattında boru çatlakları, patlaklar, kavitasyon veya vakum dolayısıyla içe doğru patlama gibi ciddi hasarlar yaratabilmektedir. Bu problemlerin oluşturduğu maliyet ve boru hattının çalışamadığı sürenin yanında ciddi seviyede sağlık ve güvenlik riskleri de oluşturmaktadır. Bu tip problemler her zaman tek bir büyük basınç dalgasından kaynaklanmamaktadır, bazen de tekrarlanan basınç dalgalanmaları boru hattını yorarak da sistemde problem yaratabilir.
